De mangaserie Vagabond van tekenaar Takehiko Inoue volgt het leven van Miyamoto Musashi, één van de beroemdste Japanse zwaardvechters die ooit heeft geleefd. Musashi schreef het Boek van Vijf Ringen, een verhandeling over Japanse zwaardvechtkunst en filosofie die nog steeds wereldwijd veel gelezen wordt.
Hoewel Vagabond gebaseerd is op historische gebeurtenissen en personages, is het toch een werk van fictie. De kunst en het drama zijn absoluut prachtig, terwijl het oorspronkelijke bronmateriaal een grote dramatische lading heeft zonder dat het nodig is om van historische gebeurtenissen uit te gaan. Dat gezegd hebbende, Inoue was meer geïnspireerd door Eiji Yoshikawa’s roman Musashi dan door het eigenlijke verhaal, dus de serie is niet zonder enige dichterlijke vrijheid.
10. Duels
Een van de redenen om Vagabond te lezen is dat de gevechten pure kunst zijn! Ze zijn opzwepend, episch en hebben een fantastisch tempo. Veel ervan zijn duels waarin Musashi één op één vecht tegen een enkele tegenstander, elk kijkend naar de lengte van zijn zwaard, harten bonkend terwijl de dood in de lucht nadert.
De echte Miyamoto Musashi was een meester duellist. Hij won zijn eerste duel op slechts 13-jarige leeftijd en had er al meer dan 60 gewonnen tegen de tijd dat hij stierf, zonder ooit verslagen te worden. Daarom stond hij bekend als een kensei, of zwaardredder.
9. Erecode
Feodaal Japan had een zeer strenge erecode. In de tijd van het Tokugawa shogunaat vonden er veranderingen plaats in het land die leidden tot grote veranderingen in gedragscodes en de rol van mensen in de samenleving, maar over het algemeen waren sommige soorten gedrag acceptabel en werden andere bestraft met een snelle dood.
Jemas Whalen schreef een uitstekend artikel voor Medium getiteld “Complimentary Opposition: Vagabond vs The Historical Musashi” waarin hij erop wijst dat als iemand Musashi ervan had beschuldigd dat hij zwaardvechten had geleerd door in het bos op bomen te slaan, hij dat met zijn leven zou hebben moeten bekopen. In de manga is Musashi zelf schuldig aan het binnensluipen van een prestigieuze zwaardschool en het stellen van eisen. Als hij dat had gedaan, is het onwaarschijnlijk dat hij oud zou zijn geworden.
Een samurai die de bushido code niet respecteerde kon worden aangezet tot seppuku
8. Slag bij Sekigahara
De Slag bij Sekigahara, die wordt beschouwd als een van de grote keerpunten in de Japanse geschiedenis, vond plaats in de herfst van 1600 CE. De legers van de Tokugawa en Toyotomi feodale clans kwamen tegenover elkaar te staan. De slag eindigde met de nederlaag van het oostelijke leger van Tokugawa Ieyasu tegen het westelijke leger van de Toyotomi clan, waardoor de zegevierende Tokugawa’s de toekomstige shoguns werden.
Hoewel er enige discussie is onder historici, wordt gezegd dat Miyamoto bij Sekigahara vocht. Vagabond begint met hem liggend op zijn rug in de modder in de nasleep van de historische slag, volledig verslagen en achtervolgd door de gebeurtenissen van die dag.
7. Vrouwen in de samenleving
Een interessant aspect van de vrouwen in Vagabond is de manier waarop het de genderrollen in het feodale Japan vaststelt. De meeste vrouwen in het verhaal zijn echtgenotes, weduwen, prostituees, of hebben een andere uitgesproken huiselijke en dienstbare rol.
Hoewel het waar is dat Japan een lange geschiedenis heeft van strikt opgelegde genderrollen die van vrouwen eisten dat ze mannen dienden en in die rollen handelden, kwam deze lange geschiedenis in werking met de hervormingen onder het Tokugawa shogunaat. Daarvoor maakten vrouwelijke samoerai deel uit van de feodale samenleving, die bekend stond als Onna-bugeisha. Aangezien Vagabond opent aan het begin van de opkomst van de Tokugawa naar de macht, zouden vrouwen meer autonomie moeten hebben in de wereld.
6. 2 Zwaarden
Hoewel Vagabond begint met Musashi die reist met een eenvoudig houten oefenzwaard bokken, begint hij later in de serie twee klingen te gebruiken: de langere katana (soms vertaald als “langzwaard”) en de kortere wakizashi (ook bekend als “gezelschapszwaard”). Samen gedragen als een passende set, stonden deze twee klingen bekend als daisho.
In zijn verhandeling over de kunst van het zwaardvechten, Het Boek der Vijf Ringen, spreekt de historische Musashi over de noodzaak om een katana en een wakizashi samen te gebruiken, omdat een krijger zich daarmee kan aanpassen aan alle omstandigheden waarin hij tegenstanders moet bevechten.
Dit personage met zijn twee zwaarden doet sterk denken aan Roronoa Zoro.
5. Heteronormativiteit
Hoewel sommige reactionaire groepen nu beweren dat de wijdverspreide representatie van LGBTQ+ mensen een nieuw fenomeen is dat afwijkt van het historische precedent, was het feodale Japan vol relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Veel beroemde samoerai en daimyo hadden partners van hetzelfde geslacht. Er waren mannelijke prostituees en mannen waren seksueel actief in kloosterorden. Genderfluïditeit lijkt ook heel gewoon te zijn geweest, of in ieder geval vormen van spel waarbij geëxperimenteerd werd met het doorbreken van genderverhoudingen. Pas met de verwesterlijking en de daarmee gepaard gaande kerstening werden paren van hetzelfde geslacht door de samenleving gemarginaliseerd.
Historici debatteren over Musashi’s seksuele voorkeuren. Wat zijn seksualiteit ook was, Vagabond laat de seksuele diversiteit van de wereld waarin hij leefde niet zien, aangezien heteroseksualiteit niet alleen als een gebrek wordt getoond, maar als totale consumptie.
4. Boeddhisme
Als kind studeerde Musashi onder een Zen-boeddhistische monnik genaamd Takuan. Later verwees hij herhaaldelijk naar boeddhistische en andere religieuze leringen bij het schrijven van Het Boek der Vijf Ringen.
Vagabond doet uitstekend werk door te laten zien hoe wijdverbreid het boeddhisme was in het Japan van de vroege 17e eeuw en in hoeverre het een directe invloed had op Musashi’s leven. Takuan is zelfs een belangrijk personage dat aan het begin van het verhaal wordt geïntroduceerd en fungeert als leraar en tegenmacht voor Musashi. Hoewel Takuan Musashi bijna executeert, helpt hij de jongeman ook om te ontsnappen, waardoor hij zijn leven redt.
3. Houding tegenover geweld
Het lezen van Japanse historische documenten kan een beetje schokkend zijn voor een modern publiek, vooral wat betreft de terloopse behandeling van geweld. Samoerai schrijven ontroerend over de techniek van het villen van het gezicht van een vijand of beschrijven het verbranden van alle dorpen in een vallei als verlichting van hun weg zodat ze ’s nachts kunnen rijden. Moderne handboeken over geweld bestonden gewoon niet.
Hoewel Vagabond zeker een gewelddadige manga is (het is tenslotte een krijger), zijn de personages vaak diep ontdaan door gewelddadige acties. Iedereen die de Japanse geschiedenis heeft bestudeerd, vindt een dergelijke houding belachelijk misplaatst.
2. Gewelddadige jeugd
In de manga verwijst Musashi naar zijn vader als een harde man, een krijger wiens brute kracht en wreedheid niet werd doorgegeven aan zijn zoon. Daarnaast zijn er toespelingen op zijn tijd als kind dat in het bos woonde en trainde om een zwaard te hanteren.
Miyamoto Musashi’s historische vader was Shinmen Munisai, een beroemde samoerai die vocht met de katana en jutte. Hij stichtte een zwaardschool waar hij een van zijn leerlingen doodde. Kort daarna begon hij zijn zoon te trainen. Hoewel de manga hier niet 100% accuraat is, zijn er veel dingen die wel accuraat zijn.
1. Zijn kapsel
Hoewel het onmogelijk is om precies te weten hoe Miyamoto Musashi eruit zag, dragen de meeste afbeeldingen zijn haar in de traditionele Japanse topknot. Op een gegeven moment, kort voor zijn dood, maakte hij een zelfportret dat hem kaal toonde met kort haar op de rug en een haarloze pate.
Hoe hij er ook uitzag, hij had absoluut geen anime haar. Hoewel kunstenaar Takehiko Inoue duidelijk is geïnspireerd door de topknot in zijn afbeelding van Musashi, is de hoeveelheid puntige lokken die in alle richtingen wijzen zeker niet bedoeld om gezien te worden als iets anders dan een artistieke esthetiek.
